Orunia – tajemnicze przedmieście Gdańska
W ostatniej w tym semestrze odsłonie naszej podróży po gdańskich dzielnicach
zapraszamy do odkrywania uroków jednego z gdańskich przedmieść. Tym razem będziemy
poszukiwać zagadek na gdańskiej Oruni.
Piękne położenie, liczne kanały, stawy, strumienie, urodzajna ziemia i bliska odległość
od Gdańska sprawiły, że dzielnica bardzo szybko zwróciła na siebie uwagę dawnych,
zamożnych patrycjuszy i kupców gdańskich. Zauważyli oni, że to idealne miejsce dla letnich
willi i podmiejskich ogrodów.
Nazwa dzielnicy ma kilka źródeł. Wedle niepotwierdzonych dokumentów, założycielem
Oruni miał być gdański komtur Albrecht von Ore, któremu osada zawdzięcza swoją nazwę.
Inni badacze twierdzą, że nazwę zaczerpnięto z języka kaszubskiego. Jeszcze inni mówią,
że nazwa dzielnicy, która początkowo brzmiała Orana lub Orania wywodzi się bezpośrednio
od rzeczki Orani, nazywanej dziś Potokiem Oruńskim lub Strugą Łostowicką.
Dziś Orunia to rozległa dzielnica, do której zaliczamy m.in.:
-Stare Szkoty, gdzie od XV w. obok rzemieślników, handlarzy, osiedlali się tkacze przybyli
ze Szkocji. Przymiotnik Stare dodano w II połowie XVIII w. dla odróżnienia od nazwy
Nowych Szkotów, powstałych w rejonie Wrzeszcza.
– Chmielniki, znajdujące się miedzy rolniczą niegdyś wsią Orunią a rzemieślniczym
przedmieściem Stare Szkoty. Znajdował się tu wyjątkowo urodzajny pas ziemi. W połączeniu
z panującymi warunkami atmosferycznymi, miejsce to pozwalało mieszkańcom na uprawę
chmielu. Był on podstawowym składnikiem piwa, z którego słynął niegdyś Gdańsk.
– Lipce, które należały do sławnego gdańskiego burmistrza Konstantego Ferbera. Tam
również zbudował on swoją kolejną rezydencję. Od imienia właściciela, dom ten nazywano
Konstantynopolem.
– Ptasznik, według gdańskiej legendy, obszar nazwany przez miejscową ludność, na część
syna gdańskiego zegarmistrza, który oprócz mechanizmów czasomierzy, uwielbiał też ptaki.
Zyskał podziw jako wynalazca zegara z kukułką. To osobliwe urządzenie zapragnęło mieć
wielu bogatych kupców i patrycjuszy, co uczyniło Ptasznika bogatym człowiekiem.
Zapraszamy do próby odnalezienia tajemnic ukrytych w architekturze i przyrodzie Oruni.