Ułatwienia dostępu
Miniatury Gdańskie

Legendy Brzeźna

Brzeźno jest jedną z nadmorskich dzielnic współczesnego Gdańska. Jego nazwa
pochodzi od gatunku drzew rosnących nad jeziorem, przy którym powstała osada będąca
podwaliną dzisiejszego osiedla. Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z XIII wieku.
Od niemalże początków swojego istnienia — przez 600 lat, Brzeźno było własnością
klasztoru cystersów w Oliwie. Z tego tytułu mieszkańcy i mieszkanki byli zobowiązani do
płacenia danin klasztorowi, a w karczmie podawano tylko piwo wytwarzane przez
zakonników, na czym klasztor zarabiał.
Mieszkańcy tej nadmorskiej okolicy trudnili się w głównej mierze rybołówstwem. Pozostali
pracowali przy pogłębianiu wejścia do gdańskiego portu, które znajdowało się nieopodal wsi.
Przeciągali szkuty (statek przeznaczony do transportu śródlądowego) na Wiśle lub pracowali
w okolicznych kuźniach, młynach, smolarniach i tartakach. Do czasu rozbiorów (okresu,
w którym ziemie Rzeczpospolitej dostały się pod obce panowanie w latach 1772, 1793
i 1795), Brzeźno dzieliło los przedmieść i było często palone przez wojska, które
niejednokrotne oblegały Gdańsk. Po rozbiorach często zmieniało swoich właścicieli.
Najpierw należało do Prus, następnie wchodziło w granice pierwszego Wolnego Miasta
Gdańska (1807-1814 r.), by po pokonaniu Francji znów znaleźć się w Prusach.
Panowanie francuskie w Gdańsku miało ogromne znaczenie dla przyszłej dzielnicy.
W okresie Wolnego Miasta Gdańska, w Brzeźnie powstało pierwsze kąpielisko morskie na
Wybrzeżu Gdańskim. Od tej pory zaczęła się długa i piękna tradycja uzdrowiskowa Brzeźna.
Niedaleko brzegu powstały nowoczesne łazienki, czyli pomieszczenia, do których została
doprowadzona woda morska do kąpieli.
Brzeźno pełniło również ważne funkcje militarne. W połowie XIX w. na niewielkim
wzniesieniu powstał fort (okolice ul. Zelwerowicza), który zabezpieczał dostęp do Nowego
Portu. Wzdłuż brzegu wybudowano ciąg stanowisk baterii artyleryjskich. Po I wojnie
światowej fort został rozebrany, a materiał budowlany wykorzystano do budowy kościoła. Do
dzisiaj zachowało się kilka schronów i nadbrzeżne stanowiska obrony (park brzeźnieński
i lasek pomiędzy Brzeźnem i Jelitkowem).
Pod koniec XIX w. do Brzeźna doprowadzono zelektryfikowane linie tramwajowe (Gdańsk –
Nowy Port, Nowy Port –Wrzeszcz) oraz zbudowano molo – co roku kąpielisko odwiedzało
40 tysięcy osób! Prężnie rozwijający się ośrodek został w 1914 r. włączony w granice miasta
Gdańska.
W czasie I wojny światowej (1914-1918r.) większość urządzeń kąpieliska została
zdemontowana. Po wojnie odbudowano łazienki, które stały się jeszcze bardziej popularne
(w 1936 r. odwiedziło je 168 tysięcy ludzi – to więcej niż wówczas w Sopocie!).
Po II wojnie światowej (1939-1945 r.) władze miasta nie odnowiły tradycji uzdrowiskowej.
Zburzono większość zabudowań, w tym: molo, muszlę koncertową, halę brzegową, ogród
oraz łazienki. Charakter dzielnicy zmienił się całkowicie – Brzeźno stało się jedną
z gdańskich „sypialni”.
Współczesne Brzeźno powraca do tradycji ośrodka kąpieliskowego. Wybudowano tutaj molo
i trasę rowerową do Sopotu. Gdańszczanie zaczynają kojarzyć dzielnicę z miejscem
wypoczynku i rekreacji.

Mapa strony | Deklaracja dostępności
2013-2024 Gdańskie Miniatury Gdańskie Miniatury. Prawa zastrzeżone: Instytut Kultury Miejskiej
Gdańskie Miniatury

Gdańskie Miniatury